ការទទួលខុសត្រូវ

ដោយសារខ្យល់ព្យុះ ភ្លៀងធ្លាក់ជាប់ជាច្រើនថ្ងៃ អាកាសធាតុធ្លាក់ត្រជាក់ បណ្ដាលឲ្យកូនមាន់ប្រាំក្បាលដែលទើបតែមានអាយុបានពីរសប្ដាហ៍រងារងាប់នៅលើដីក្នុងទ្រុង ព្រោះមីត្រសក់ដែលជាមេរបស់ពួកវាឡើងដេកលើបង្គង មិននៅក្រុងរក្សាកូន។

ឆ្នាំទៅ មីខ្មៅមានកូនប្រាំបួនក្បាល វាមិនដែលឡើងដេកលើបង្គងចោលកូនម្ដងណាទេ លុះត្រាកូនធំអាចឡើងបង្គងបាន ទើបវាឡើងបង្គង។ ពេលវាបណ្ដើរកូនរកស៊ី បើមេឃភ្លៀង ហើយគ្មានកន្លែងជ្រក វាសុខចិត្តសំកាងស្លាបរងារហាលភ្លៀងម្នាក់ឯង ដើម្បីឲ្យកូនវាចូលជ្រកក្រោមខ្លួនវា។ ឥឡូវនេះកូនរបស់វាធំៗពេញជំទង់អស់ហើយ ក្នុងចំណោមកូនទាំងប្រាំបួន នៅរស់បានប្រាំពីរក្បាលដែរ ក្នុងនោះមួយងាប់ដោយលង់ទឹក ឯមួយទៀតងាប់ដោយស្កាពាំយកទៅស៊ី។

មីត្រសក់ និងខ្មៅសុទ្ធតែជាមេមាន់ដូចគ្នា ប៉ុន្តែសភាវគតិរបស់ពួកវាមិនដូចគ្នាទេ។ យើងមិនអាចវិនិច្ឆ័យពីការទទួលខុសត្រូវរបស់វា ដោយផ្អែកលើពណ៌សម្បុររបស់វាឡើយ។

នៅក្នុងសង្គមមនុស្ស ក្រៅពីការទទួលខុសត្រូវក្នុងកាតព្វកិច្ចជាឪពុកម្ដាយ អ្នកខ្លះអាចមានតួនាទីជាអ្នកដឹកនាំប្រទេសជាតិ ដែលត្រូវរកសុខសន្តិភាព និងភាពសម្បូរសប្បាយចម្រុងចម្រើនជូនជាតិ ប៉ុន្តែក្នុងនោះអ្នកខ្លះក៏ដូចមីត្រសក់ ឯអ្នកខ្លះក៏ដូចមីខ្មៅ។ នៅប្រទេសខ្លះ បើមេដឹកនាំដូចមីត្រសក់ នោះពលរដ្ឋគេនឹងតវ៉ាទាមទារឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរ រកមេដែលល្អដូចមីខ្មៅ។ ឯនៅប្រទេសខ្លះទៀតការផ្លាស់ប្ដូរពិតជាមិនងាយស្រួលទេ បើទោះបីជាការដឹកនាំរបស់ខ្លួននោះធ្វើឲ្យរាស្ត្រវេទនា លំបាកយ៉ាងណាក៏ដោយ ដូចករណីនៅវេណេហ្ស៊ូអេឡា, ហ្ស៊ីមបាវេ និងនៅស្រីលង្ការជាដើម។ ទោះយ៉ាងណា អ្វីៗមានទីបំផុតរបស់វា៕

អត្ថបទសាកល្បងដោយ ណុល ដារ៉ា

តើមនុស្សនិងសត្វខុសគ្នាត្រង់ណា?

ជាយូរហើយមានសំណួរមួយសួរថា តើមនុស្ស និងសត្វខុសគ្នាត្រង់ណា?

នៅពេលដែលខ្ញុំមិនទាន់បានស្ដាប់ធម៌ មិនទាន់បានប្រតិបត្តិធម៌នៅឡើយ ខ្ញុំឆ្លើយដូចមនុស្សភាគច្រើនដែរថា មនុស្សខុសពីសត្វ ត្រង់មនុស្សមានការគិតពិចារណា ចេះប្រើភាសានិយាយ និងសរសេរ​ដើម្បីទាក់ទងគ្នា ចេះគ្រប់គ្រងលើធម្មជាតិ ទាញប្រយោជន៍ពីធម្មជាតិ ចេះចិញ្ចឹមសត្វ ដើម្បីឲ្យបម្រើមនុស្ស។ ចំណែកឯសត្វមិនអាច​គ្រប់គ្រងធម្មជាតិបានទេ សត្វរស់នៅដោយពឹងលើធម្មជាតិ តាមតែសម្មាជីវោ។

ប៉ុន្តែក្រោយពេលដែលខ្ញុំបានស្ដាប់ធម៌ និងបានបដិបត្តិធម៌ ទើបខ្ញុំដឹងថា ចម្លើយនោះគឺខុសស្រឡះ។ តាមពិត អ្វីដែលខុសគ្នារវាងមនុស្ស​ និងសត្វ គឺត្រង់មនុស្សអាចគ្រប់គ្រងតណ្ហាបាន។ សត្វ វាដឹងតែស៊ីនៅពេលវាឃ្លាន វាផឹកទឹកនៅពេលវាស្រេកទឹក។ បើវាមិនបានស៊ី មិនបានផឹក នោះវាស្រែករោទិ៍ទួញយំ នេះហើយជាតណ្ហា។ មនុស្សអាចគ្រប់គ្រងតណ្ហាបាន ដោយមិនបណ្ដោយឲ្យតណ្ហាដឹកមុខដូចសត្វ។ នេះហើយជាចំណុចខុសគ្នាពិតប្រាកដរវាងសត្វ និងមនុស្ស។

បើមនុស្សបណ្ដោយឲ្យតណ្ហាដឹកមុខដូចសត្វដែរ តើមនុស្សនិងសត្វមានអ្វីខុសគ្នា?

ដោយ ណុល ដារ៉ា

«ព្រះរាជា និង រាជពេទ្យ»

ខ្ញុំបានអានរឿងនេះនៅលើហ្វេសប៊ុកអ្នកនិពន្ធវេទមន្ត កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៧ ពេលនោះខ្ញុំបានស៊ែរបន្តដែរ។ ថ្ងៃនេះខ្ញុំបានអានម្ដងទៀត ខ្ញុំយល់ថា រឿងនេះមានតម្លៃខ្ពស់ក្នុងការលើកទឹកចិត្តមនុស្សឲ្យមានសង្ឃឹមក្នុងជីវិតរស់នៅ។

អរគុណអ្នកនិពន្ធវេទមន្តដែលបានបកប្រែអត្ថបទដ៏ល្អនេះ។

«ព្រះរាជា និង រាជពេទ្យ»

កាលណោះព្រះរាជាមួយអង្គ យាងទៅបរបាញ់សត្វ ស្រាប់តែរងរបួសម្រាមដៃ។ រាជពេទ្យដែលតែងតែទៅតាមទ្រង់ ក៏បិតថ្នាំរុំរបួសនោះថ្វាយ។ ព្រះរាជាសួរថា «តើវាមិនអីទេ មែនទេ?» រាជពេទ្យទូលថា «ល្អ ឬអាក្រក់ អ្នកណាទៅដឹង?» ពេលត្រឡប់មករាជរាំងវិញ ព្រះរាជា ក៏សួររាជពេទ្យដដែល រីឯរាជពេទ្យ ក៏ទូលតបនូវពាក្យដដែលទៀត។ ពីរបីថ្ងៃក្រោយមក របួសនោះធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង ដល់ថ្នាក់ត្រូវកាត់ម្រាមនោះចោល។ ព្រះរាជាពិរោធរាជពេទ្យយ៉ាងខ្លាំង ឱ្យគេចាប់គាត់យកទៅដាក់ក្នុងគុកក្រោមដី។ «នៅក្នុងគុកគឺសក្តិសមនឹងឯងហើយ!» រាជពេទ្យនៅតែតបថា «ល្អ ឬអាក្រក់ អ្នកណាទៅដឹង?» ព្រះរាជាថាគាត់ឆ្កួត និងគ្មានសមត្ថភាព។ ប៉ុន្មានសប្ដាហ៍ក្រោយមក ព្រះរាជាក៏យាងទៅបរបាញ់សត្វទៀត ស្រាប់តែវង្វេង ត្រូវមនុស្សព្រៃចាប់ទ្រង់ យកទៅបូជាព្រះរបស់ពួកគេ។ ខណៈដែលពួកគេរៀបនឹងកាត់ព្រះសិរទ្រង់ទៅហើយ ស្រាប់តែអាចារ្យស្រែកឡើងថា «ឈប់! មនុស្សម្នាក់នេះមិនសក្តិសមទេ ព្រោះគេមានម្រាមដៃតែ៩ប៉ុណ្ណោះ។» ព្រះរាជាក៏បានរួចមករាជរាំងវិញ ហើយទ្រង់ក៏រត់ទៅគុកក្រោមដីសុំទោសរាជពេទ្យថា «លោកថាត្រូវហើយ បាត់ម្រាមដៃមួយគឺជារឿងល្អ! លោកបានជួយសង្គ្រោះយើង ហេតុនេះឱ្យយើងសុំទោសដែលធ្វើឱ្យលោកពិបាកនៅក្នុងគុកក្រោមដី។» រាជពេទ្យតបថា «ទេ! មិនពិបាកទេ តែល្អទៅវិញដែលជាប់នៅទីនេះ បើមិនអ៊ីចឹងទូលបង្គំនឹងទៅព្រៃជាមួយនឹងទ្រង់ ហើយទូលបង្គំមានម្រាមដៃគ្រប់!»

នៅពេលដែលយើងជួបស្ថានភាពពិបាកៗ វាមិនងាយនឹងអាចគិតវិជ្ជមានទេ តែតាមពិតទៅ គ្រប់យ៉ាងកើតឡើងដោយមានហេតុផល គ្រាន់តែយើងរកមិនទាន់ឃើញហេតុផលនោះប៉ុណ្ណោះ។ អ៊ីចឹងកុំប្រញាប់វិនិច្ឆ័យអ្វីមួយថាល្អឬអាក្រក់ ទាំងដែលមិនទាន់ដឹងថា ចក្រវាលកំពុងមានផែនការណ៍អ្វីចំពោះយើង។ ខ្សែធ្នូទាល់តែទាញឱ្យតឹង ទើបបាញ់ចំគោលដៅ រីឯឆាកជីវិត នៅពេលដែលធ្លាក់ចុះ ឬតានតឹងខ្លាំង គឺមានន័យថា យើងនឹងចាប់ផ្ដើមជួបអ្វីថ្មីដែលអស្ចារ្យជាងនេះមិនខាន។ អ៊ីចឹងកុំងាយចុះចាញ់ ឬបញ្ឈប់ ហើយត្រូវរីករាយជានិច្ច។

ប្រែសម្រួលដោយ #អ្នកនិពន្ធវេទមន្ត ពីវីដេអូរបស់ Xandria Ooi

ដានកង់ក្បត់ជាតិ

ពេលអានសៀវភៅ <<ជនជាប់ចោទ>> របស់លោកឃុន ស្រ៊ុនឡើងវិញ ខ្ញុំបានឃើញដានកង់មួយ វិលកិនមនុស្សខ្មែរតជំនាន់។

រឿងរ៉ាវលោកឃុន ស្រ៊ុន ក្នុងសៀវភៅនេះបានកើតឡើងកាលពី៤៥ឆ្នាំមុន។ លោកត្រូវបានរដ្ឋការលន់ នល់ ចាប់ឃុំឃាំងសួរចម្លើយអស់រយ:ពេល១៨១ថ្ងៃ ដោយគ្មានទោសពៃរ៍។ ក្រៅពីនិយាយពីភាពពិបាកបកស្រាយ នៃការចោទប្រកាន់ចំពោះអំពើក្បត់ជាតិ លោកបានរំឭកពីធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលចែងពីសិទ្ធិក្នុងការតែងនិពន្ធ សិទ្ធិសម្ដែងមតិ សិទ្ធិនយោបាយជាដើម។ លោកបានសរសេរមួយឃ្លាក្នុងសៀវភៅនេះថា កាលពី១០០ ឬ២០០ឆ្នាំមុនមានករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្សបែបនេះបានកើតឡើង មកដល់សម័យរបស់លោក ក៏មានរឿងរំលោភសិទ្ធិកើតឡើង ហើយលោកបានព្យាករថា ៥០ ទៅ៦០ឆ្នាំខាងមុខក៏នឹងមានរឿងដូចគ្នានេះកើតឡើងដែរ បើនៅមានសង្គមមនុស្ស។

ដូចការគិតទុករបស់លោកឃុន ស្រ៊ុន សង្គមបច្ចុប្បន្ននៅតែមានករណីដូចកាលពី៤៥ឆ្នាំមុន អ្នកសម្ដែងមតិត្រូវបានគេសម្លាប់ គំរាមកំហែង បំផិតបំភ័យ សេរីភាពសារព័ត៌មានត្រូវបានរឹតត្បិត ហើយជាពិសេសនោះគឺសិទ្ធិនយោបាយត្រូវបានបំពាន បានន័យថា សង្គមខ្មែរបច្ចុប្បន្ននៅមិនទាន់ចេញផុតពីដានកង់ដែលលោកឃុន ស្រ៊ុនបានជួប និងបានព្យាករនោះទេ ពោលគឺវាបាន និងកំពុងវិលកិនលើជនជាតិខ្មែរយើងម្ដងហើយម្ដងទៀត បច្ចុប្បន្នអ្នកខ្លះត្រូវគេវាយដំ អ្នកខ្លះរត់ចោលស្រុក អ្នកខ្លះត្រូវគេចាប់ដាកគុក ដោយការចោទថាក្បត់ជាតិ។

ក្នុងនាមមនុស្សជាតិ និងជាខ្មែរម្នាក់ ខ្ញុំដាច់ខាតមិនចង់ឃើញការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញបែបនេះបន្តកើតមានលើពលរដ្ឋខ្មែរទៅទៀតទេ។
ដោយ ណុល ដារ៉ា

សូមណែនាំឲ្យអានរឿងខ្លីមួយ

ជាយូរហើយ ខ្ញុំខានបានសរសេរដើម្បីមិត្តអ្នកអានដែលបានតាមដានប្លក់របស់ខ្ញុំ។

ការណ៍នេះមិនមែនដោយសារខ្ញុំឈប់សរសេរនោះទេ ខ្ញុំនៅតែការសរសេររបស់ខ្ញុំជានិច្ច គ្រាន់តែថា ខ្ញុំប្ដូររបៀបសរសេរ និងប្ដូររបៀបផ្សព្វផ្សាយ ព្រោះថានៅទីនេះ ខ្ញុំឃើញថា មានអ្នកអាន​មិនច្រើនដូចនៅកន្លែងផ្សេងដែលខ្ញុំបានផ្សាយ។

យ៉ាងណាក៏ដោយ ថ្ងៃនេះខ្ញុំសូមណែនាំឲ្យអ្នកអានទាំងអស់រកទិញសៀវភៅរឿងខ្លីមួយ បកប្រែពីភាសាបរទេស គឺរឿង ដួងកែវ Aleph។ រឿងនេះមានជម្រៅខ្លាំងណាស់! អ្នកនិពន្ធសរសេរពីនេះបន្តិច នោះបន្តិច បន្លំឲ្យអ្នកអានវង្វេងតាមគាត់មិនទាន់ មើលមិនយល់។
ក្រោយពីបានអានហើយ ខ្ញុំមានយោបល់មួយ ដែលអាចដូចនឹងអ្នកបកប្រែទាំងពីរនេះ ឬក៏ខុស។
ខាងក្រោមនេះគ្រាន់តែជាយោបល់របស់ខ្ញុំក្នុងនាមអ្នកអានម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ។
តាមពិតទៅ គ្មានដួងកែង ​Aleph មកពីណានោះទេ វាគ្រាន់តែជា​ការ​ស្រមើស្រមៃរបស់អ្នកនិពន្ធតែប៉ុណ្ណោះ ហើយវាជាមធ្យោបាយ​មួយដែលអាចទាញទៅរកចំណុចរួមមួយ។ ចំណុចរួមគឺថា មនុស្សម្នាក់ៗមានដួងកែវគ្រប់ៗរូប តែវាខុសគ្នាពីបគ្គលម្នាក់ទៅបុគ្គលម្នាក់ ដូចជាចិត្ត និងអារម្មណ៍មនុស្សម្នាក់ៗអ៊ីចឹងដែរ។ អ្នកឯងថាខ្ញុំឆ្កួតនឹងដួងកែវរបស់ខ្ញុំ ឯខ្ញុំថាអ្នកឯងឆ្កួួតនឹងដួងកែវរបស់អ្នកឯង។
ធម្មតាមនុស្សគ្រប់គ្នាមើលមិនឃើញកំហុស ឬភាពអវិជ្ជមានរបស់ខ្លួនឯងទេ ផ្ទុយទៅវិញមើលឃើញកំហុស និងភាពអវិជ្ជមានរបស់អ្នកដទៃជានិច្ច ពេលខ្លះនិយាយចោទគេថា អ្នកនេះ ឬអ្នកនោះមានគំនិតឆ្កួតៗ ឆោតល្ងង់ … ហើយអ្នកនោះមិន​ដែលគិតថា អ្នកដទៃទៀតគិតយ៉ាងម៉េចមកលើខ្លួននោះទេ។បើតាមរឿងដួងកែវ Aleph នេះ មនុស្សគ្រប់គ្នាតែងគិតថា អ្នកដទៃមានគំនិតឆ្កួតៗ ឆោតល្ងង់។ មានន័យថា បើយើងគិតថាគេឆោតល្ងង់ គេក៏គិតថាយើងឆោតល្ងង់ និងមានគំនិតឆ្កួតៗដូចតែគ្នាហ្នឹង គ្រាន់តែថា គេឆ្កួត ឬល្ងង់ក្នុងរឿងរបស់គេ ឯយើងឆ្កួត និងល្ងង់ក្នុងរឿងរបស់យើង។
ជារួម មនុស្សគ្រប់គ្នាមានភាពឆ្កួតៗ និងភាពឆោតល្ងង់រាងៗខ្លួន។ ពេលខ្លះ ភាពឆ្កួតៗ និងភាពល្ងង់របស់គាត់ ល្អជាងភាពឆ្កួតៗ និងល្ងង់របស់យើងផង។

យ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំគិតថា អ្នកអាននឹងមានគំនិត ឬយោបល់ផ្សេងខុសពីខ្ញុំក្នុងរឿងនេះ។ ព្រោះថា កញ្ចក់សម្រាប់ឆ្លុះ នរណាអ្នកទៅឆ្លុះកញ្ចក់ នឹងឃើញមុខអ្នកនោះ៕

សូមអរគុណ

កង់

ថ្ងៃសុក្រទី១៣ ខែឧសភានេះ ជាថ្ងៃបុណ្យជាតិ និងជាខួបចម្រើនព្រះជន្មព្រះមហាក្សត្រផងដែរ។ ដោយសារបានសម្រាកពីការងារ ខ្ញុំបាននាំកូនទៅកម្សាន្តនៅមាត់ទន្លេនៅជ្រោយចង្វា ទល់មុខវាំង។ ពេលដែលកូនៗញ៉ាំការ៉េម និងរត់លេងយ៉ាងសប្បាយនោះ ស្រាប់តែអារម្មណ៍មួយនឹកទៅដល់ពេលវេលាកន្លងទៅជិតសែសិបឆ្នាំមុន។

ថ្វីបើពេលនោះខ្ញុំអាយុជាង៤ឆ្នាំ ប៉ុន្តែខ្ញុំចាំមិនភ្លេច ចាំជានិច្ចក្នុងជីវិត។ ក្នុងរបបអាវខ្មៅ គ្រួសារខ្ញុំត្រូវគេជម្លៀសទៅរស់នៅភូមិពាមទេ រការកណ្ដាល ខាងត្បូងទីរួមខេត្តក្រចេះ។ នៅប្រមាណខែ១០ ឆ្នាំ១៩៧៧ ម្ដាយខ្ញុំសម្រាលកូន ត្រូវទៅសម្រាន្តនៅពេទ្យខេត្តមួយខែ ឯខ្ញុំនៅផ្ទះពីរនាក់ឪពុក។ រាល់ព្រឹក ឪពុកខ្ញុំតែងតែអ៊ាវខ្ញុំយកទៅដាក់នៅរោងកុមារ ដែលមានយាយៗចាស់ៗមើលថែ។ កាលនោះដោយសារអាយុជាង៤ឆ្នាំ ពួកខ្មែរក្រហមមិនទាន់ឲ្យទៅធ្វើការអ្វីនៅឡើយទេ គឺទុកនៅរោងកុមារ។ តាមចាំ រោងកុមារនៅភូមិរការកណ្ដាល មានទីតាំងនៅទល់មុខបញ្ឆិតបន្តិចនឹងរោងបាយសហករណ៍ ខណ្ឌគ្នាដោយផ្លូវលំមួយ។

រាល់ល្ងាច ខ្ញុំតែងតែទៅចាំឪពុកនៅរោងបាយរួម ឬរោងបាយសហករណ៍នោះ ដើម្បីគាត់អ៊ាវទៅផ្ទះវិញ។ ផ្ទះខ្ញុំនៅខាងជើងរោងបាយរួម តាមផ្លូវឡើងទៅខេត្តក្រចេះ ចម្ងាយប្រហែលជាងមួយរយម៉ែត្រពីរោងបាយ ហើយបត់ស្ដាំទៅរហូតដល់ចុងភូមិ។ នៅទីនោះសម្បូរដោយដើមស្វាយខ្ទិះធំៗ និងចម្ការចេកល្វឹងល្វើយ។ នៅខាងលិចផ្ទះ មានថ្លុកទឹកមួយ មានត្រីដែលអាចរកសម្រាប់ធ្វើម្ហូបបាន។ ខ្ញុំចាំថា ឪពុកខ្ញុំធ្លាប់យកម៉ុងទៅអូសចាប់ត្រីក្នុងថ្លុកនោះ ហើយគាត់ក៏ធ្លាប់ដាក់អង្គុបកំប្រុកនៅព្រៃចេកផងដែរ ដើម្បីយកមកធ្វើម្ហូប។

ល្ងាចមួយ ខ្ញុំទៅឈរចាំគាត់នៅរោងបាយសហករណ៍ដូចធម្មតា ប៉ុន្តែថ្ងៃនោះខ្ញុំមិនឃើញគាត់សោះ។ ខ្ញុំបានដើរទៅផ្ទះតែម្នាក់ឯង ដោយសារម្ដាយខ្ញុំមិនទាន់ត្រឡប់មកពីពេទ្យវិញនៅឡើយ យប់នោះខ្ញុំនៅផ្ទះម្នាក់ឯងយំរកឪពុករហូតទាល់តែជិតភ្លឺ ទើបមានអ្នកជិតខាងមកយកខ្ញុំទៅដេកជាមួយ។ ខ្ញុំចាំថា យប់នោះខ្លែងស្រាកបានមកយំនៅលើដំបូលផ្ទះខ្ញុំ ប្រណាំងប្រជែងនឹងសំឡេងយំរបស់ខ្ញុំដែរ ធ្វើឲ្យខ្ញុំភ័យខ្លាច យំកាន់តែខ្លាំង។ តាំងពីថ្ងៃនោះមក ឪពុកខ្ញុំបានបាត់ខ្លួនរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។

ពេលដែលខ្ញុំរឭកដល់រឿងអតីតកាលរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំក៏ស្រណោះដល់កូនៗរបស់មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស ដែលឪពុករបស់ពួកគេត្រូវតុលាការចាប់ខ្លួន ដោយចោទពីបទពុករលួយ។ រឿងនេះ ខ្ញុំឮចាស់ៗនៅតាមតុកាហ្វេ អ្នករត់ម៉ូតូឌុបនៅតាមចំណតឡាន និងអ្នកធ្វើការជាមួយខ្ញុំមួយចំនួនផងដែរ ជជែកគ្នាហូរហែថា ការចាប់អ្នកទាំងនោះគឺជារឿងអយុត្តិធម៌ មិនសមនឹងទម្ងន់ទោស ហើយខ្លះហ៊ានទាំងនិយាយថា ចាប់ទាំងបំពានទៀតផង។

យ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្ញុំមិនជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការរបស់តុលាការទេ។ អ្វីដែលខ្ញុំស្រណោះនោះ គឺនៅថ្ងៃបុណ្យជាតិបែបនេះ អ្នកដែលមានសេរីភាព គេនាំប្រពន្ធកូនដើរលេង បើមិនឆ្ងាយក៏ជិតៗដែរ។ ខ្ញុំស្រណោះដល់អារម្មណ៍ក្មេងៗទាំងនោះ ដែលកំពុងរង់ចាំឪពុកមានសេរីភាពវិញ។ តើអារម្មណ៍ពួកគេ ដូចអារម្មណ៍ខ្ញុំនៅក្នុងរបបអាវខ្មៅនោះដែរទេ? ខ្ញុំចេះតែគិតថា បើរឿងអ្នកទាំងប្រាំនាក់នោះអយុត្តិធម៌ដូចគេនិយាយមែន នោះអារម្មណ៍ក្មេងៗដែលជាកូនៗរបស់ពួកគេ ក៏មិនខុសពីអារម្មណ៍ខ្ញុំនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហមនោះដែរ។ បើសិនជាដូច្នោះមែន តើរបបនេះមានអ្វីខុសពីរបបខ្មែរក្រហមដែលខ្ញុំធ្លាប់យំរកឪពុកទាំងយប់នោះទៅ?

ដោយ៖ ណុល ដារ៉ា

លុយជ្រុះ

ប្រហែលម៉ោងជាងប្រាំពីរក្បាលរាត្រីថ្ងៃពុធនេះ ខ្ញុំបានជិះកង់ហាត់ប្រាណដូចសព្វដង។ ពេលទៅដល់ចំណុចមួយលើផ្លូវជាតិលេខ៥ ចន្លោះហាងសាំងសូគីម៉ិចគីឡូលេខ៦ និងហាងម៉ូដែន៥ ខ្ញុំបានឃើញលុយជ្រុះតាមផ្លូវពីរសន្លឹក តែមិនច្បាស់ថាក្រដាសប៉ុន្មានខ្លះនោះទេ។ ខ្ញុំបានត្រឡប់កង់ទៅរើសវិញ ដោយឃើញក្រដាសមួយពាន់រៀលនៅរាយប៉ាយជិតៗគ្នាចំនួនបួនសន្លឹក។ ខ្ញុំបានរើសលុយទាំងអស់នោះដាក់ហោប៉ៅ ហើយជិះកង់បន្តទៅទៀតចូលទៅក្នុងក្រុង។

តាមទម្លាប់ យើងមិនដែលចាយលុយដែលរើសបានទេ។ តាមផ្លូវ ខ្ញុំសម្លឹងរកមើលក្មេងៗ ដែលចំណាំសុំទានតាមផ្លូវ ឬចាស់ៗទុរគតជាដើម ប៉ុន្តែប្រហែលដោយសារយប់ ឬដោយសារគេចូលសម្រាកអស់ហើយ ទើបមិនឃើញពួកគេ។ ពេលទៅដល់ម្ដុំមុខពេទ្យយោធា តាមផ្លូវសុធារស ខ្ញុំបានឃើញមនុស្សពីរនាក់កំពុងកាយសំរាមមួយគំនរនៅក្បែរចិញ្ចើមផ្លូវ ក្នុងនោះមានស្ត្រីម្នាក់អាយុប្រហែលជាងសែសិបឆ្នាំ និងក្មេងប្រុសម្នាក់អាយុប្រហែលជាងដប់ឆ្នាំបន្តិច។ ខ្ញុំគិតថា ខ្ញុំត្រូវប្រគល់លុយនោះឲ្យក្មេងប្រុសនោះ តែដោយឃើញថា ពួកគេមានរ៉ឺម៉កម៉ូតូមករើសសំរាម ខ្ញុំគិតថា ពួកគេរាងគ្រាន់បើហើយ ដូច្នេះទើបខ្ញុំជិះហួស ក្នុងបំណងរកអ្នកណាដែលលំបាកជាងនេះ។

ពេលទៅដល់វត្តភ្នំ ខ្ញុំបានជិះក្រវិលទីនោះមួយជុំ ដើម្បីរកក្មេងៗ ឬចាស់ៗអ្នកសុំទាន ប៉ុន្តែមិនឃើញសោះ។ ខ្ញុំសម្រេចបន្តជិះកង់តាមផ្លូវព្រះនរោត្តមសំដៅវិមានឯករាជ្យ ហើយបន្តទៅពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យទៀត។ នៅទីនោះខ្ញុំទិញផ្លែគុយមួយគីឡូផ្ញើប្រពន្ធ ហើយត្រឡប់មកផ្ទះវិញតាមផ្លូវដដែល ដោយក្នុងចិត្តគិតថា បើមិនជួបអ្នកកម្សត់ទុរគតទេ ខ្ញុំទុកលុយនោះយកទៅឲ្យអ្នកសុំទាននៅផ្សារថ្មី ព្រោះខ្ញុំតែងតែដើរផ្សារនេះជាមួយប្រពន្ធខ្ញុំរាល់ថ្ងៃសៅរ៍ ឬថ្ងៃអាទិត្យ។

ពេលត្រឡប់មកដល់វត្តភ្នំពេញ ខ្ញុំជិះក្រឡឹងមួយជុំទៀត នៅតែមិនជួប មិនឃើញមនុស្សដែលត្រូវឲ្យលុយនោះសោះ។ ខ្ញុំជិះទៅរកមើលនៅម្ដុំប្រៃសណីយ៍ ដែលចំណាំតែឃើញមានក្មេងៗ ឬចាស់លំបាកវេទនានៅទីនោះ ប៉ុន្តែនៅទីនោះក៏មិនឃើញមានដូចគ្នា។ យ៉ាងណាក៏ដោយលើកនេះ ខ្ញុំឃើញបុរសស្ត្រីពីរនាក់អាយុប្រហែលជាង៣០ឆ្នាំ កំពុងកាយសំរាមនៅតាមផ្លូវជិតមុខប្រៃសណីយ៍នោះ ប៉ុន្តែដោយឃើញថា ពួកគេនៅកម្លាំងពេញ អាចធ្វើការបាន ហើយបើកាលណឲ្យលុយទៅ ខ្លាចគេគិតថា មើលងាយគេផង ខ្ញុំក៏សម្រេចទុកលុយនោះ ហើយបន្តដំណើរត្រឡប់មកផ្ទះវិញតាមផ្លូវសុធារសទៅជើង។

មកដល់មុខក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ដែលជាអតីតអេសអ៊ីនស៊ី ខ្ញុំឃើញបុរសម្នាក់កំពុងដេកលើបង់មួយតាមមាត់ទន្លេនោះ ដោយមានថង់ផ្លាស្ទីកដាក់សំបកដបទឹកសុទ្ធ សំបកកំប៉ុង និងសំរាមដែលអាចលក់បានចំនួនពីរថង់ធំៗនៅពីលើក្បាល។

ឃើញភ្លាម ខ្ញុំដឹងថា អ្នកនេះហើយ ដែលខ្ញុំត្រូវប្រគល់លុយនោះឲ្យនោះ។ ខ្ញុំឈប់កង់ ហើយលើកឡើងលើឃឿនជិះត្រឡប់មកក្រោយ សំដៅបង់ដែលបុរសនោះសម្រាក។ ទៅដល់ជិត ខ្ញុំឃើញគាត់មានសម្បុរខ្មៅដូចជនជាតិអាហ្វ្រិក។ គាត់មានអាយុប្រហែលជាង៣០ក្រាស់ ឬ៤០ស្ដើង។ ខ្ញុំហៅគាត់ពូៗៗ បីបួនមាត់ ប៉ុន្តែគាត់ដេកលក់យ៉ាងស្កប់ មិនឮសំឡេងខ្ញុំហៅទេ។ ខ្ញុំហៅគាត់បណ្ដើរ យកដៃកេះហៅគាត់បួនប្រាំដង ទើបគាត់ភ្ញាក់។ គាត់ភ្ញាក់មមីងមមាំងទទួលលុយ ហើយសំពះអរគុណ ទាំងកាយវិការល្ហិតល្ហៃ។

ខ្ញុំជិះកង់តាមផ្លូវត្រឡប់មកផ្ទះវិញ ដោយក្នុងចិត្តចេះតែគិតដល់បុរសរូបនោះ។ តើសំរាមពីរថង់ផ្លាស្ទីកនោះលក់បានលុយប៉ុន្មានទៅ? គ្នាកាយសំរាមនឹងដៃ ដើម្បីរករបស់ដែលអាចលក់បានលុយ ហើយពេលខ្លះឃើញចំណីដែលអាចទទួលទានបាន ក៏លើកអកដាក់ចូលមាត់ ខណៈយើងរាល់គ្នាខ្ពើមសំរាម គិតពីអនាម័យ។

ពេលញ៉ាំបាយយប់ម៉ោងជាង៩ ខ្ញុំនិយាយរឿងនេះប្រាប់កូនៗឲ្យបានដឹងពីការលំបាករបស់មនុស្ស ដើម្បីឲ្យពួកវាចេះប្រឹងប្រែង ចេះតស៊ូ ធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យធ្លាក់ខ្លួនក្នុងសភាពតោកយ៉ាកនោះ និងក៏ក្នុងបំណងឲ្យពួកវាចេះអាណិតស្រឡាញ់មនុស្សផងដែរ។ ពេលនិយាយរឿងនេះចប់ កូនខ្ញុំនិយាយថា សំបកកំប៉ុង និងសំបកដបទឹកសុទ្ធដែលផ្ទះយើងប្រើសល់វាសន្សំទុកលក់នោះ គឺមួយកញ្ឆេ និងជាងកន្លះបាវអង្ករទៀត លក់បានលុយតែពីរពាន់រៀលទេ ដូច្នេះ សំរាមដែលបុរសនោះរកបាន ប្រហែលអាចលក់បានលុយប្រហែលពីរ ឬបីពាន់រៀលតែប៉ុណ្ណោះ ហើយការដែលគាត់ដេកលង់លក់ពេលខ្ញុំដាស់នោះ សង្ស័យតែដេកទាំងពោះទទេផងមើលទៅ។

សូមឲ្យអ្នកដែលជ្រុះបាត់លុយបួនពាន់រៀលនេះ បានទទួលចំណែកកុសលនេះផង៕

ដោយ៖ ណុល ដារ៉ា

 

 

អ្វីដែលខ្ញុំអាចធ្វើបាន

អ្វីដែលខ្ញុំអាចធ្វើបាន

ថ្ងៃនេះ ក្នុង​នាម​អ្នក​សារ​ព័ត៌មាន ខ្ញុំ​បាន​ធ្វើ​ការ​មួយ ដែល​អាច​បាន​ជា​ប្រយោជន៍​ដល់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​​នៅ​​ខេត្ត​កោះកុង ដែល​កំពុង​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ពី​ការ​​អភិវឌ្ឍ​​របស់​ក្រុម​ហ៊ុន​ចិន Union Development Group (UDG) ​។

ក្នុង​បទ​បង្ហាញ​មួយ អំពី​ផែនការ​អភិវឌ្ឍន៍​៥ឆ្នាំ អាណត្តិ​ទី​១៣ របស់​រដ្ឋាភិបាល​ចិន ដែល​ឧទ្ទេសនាម​​ដោយ​អគ្គលេខាធិការ​រង​កិច្ច​ប្រជុំ​អចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​សភា​ប្រជាជន​ចិន ​លោក ស៊ិន ឈុនយេវ (Shen Chun Yao) នាល្ងាច​ថ្ងៃ​ចន្ទ ទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៥ ក្នុង​សណ្ឋាគារ​កាំបូឌាណា នៅ​រាជ​ធានី​ភ្នំពេញ ​លោក ស៊ិន ឈុនយេវ បាន​​មាន​​ប្រសាសន៍​ពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​ប្រទេស​ចិន ដោយ​ឈរ​លើ​គោល​ការណ៍​៥​ចំណុច គឺ ទី១. ការអភិវឌ្ឍដោយ​ការ​ច្នៃ​​ប្រឌិត​​ថ្មី ទី២. ការ​​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​អតុល្យភាព ទី៣. ការ​អភិវឌ្ឍ​បៃតង ទី៤. ការ​អភិវឌ្ឍដោយ​បើក​ទ្វារ​ចំហរ និង​ទី៥. ការ​អភិវឌ្ឍ​​ដោយ​​ចែក​រំលែក​គ្នា​ ។

ចំពោះ​ចំណុច​ទី៤ លោក​ថា រដ្ឋា​ភិបាល​ចិន​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ចិន​​ដាក់​ទុន​វិនិយោគ​ក្រៅ​ប្រទេស ដោយ​​ឈរ​លើ​គោលការណ៍​គោរព​ផល​ប្រយោជន៍​ប្រទេស​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក និង​អនុវត្ត​នយោបាយ​ឈ្នះៗ​រួម​គ្នា ។ ចំណែក​ឯ​ចំណុច​ទី៥ លោកស៊ិន ឈុនយេវ បញ្ជាក់​ថា ជា​ការ​អភិវឌ្ឍ​ដោយ​​មាន​យុត្តិធម៌​សង្គម និង​យក​​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជា​ធំ ។

ឆ្លៀត​ឱកាស​នោះ ខ្ញុំ​បាន​លើក​សំណួរ​ពីរ ដល់​ប្រតិភូ​ជាន់​ខ្ពស់​នៃ​សភា​ចិន​រូប​នោះ គឺទី១. តើ​គោល​ការណ៍​អភិវឌ្ឍន៍​ទី​៥ អនុវត្ត​តែ​​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ចិន ឬ​ក៏​អនុវត្ត​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ដែរ? សំណួរ​ទី​២. បើ​គោល​ការណ៍នោះ​អនុវត្ត​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​​ដែរ តើ​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​មាន​យន្ត​ការ​យ៉ាង​ណា ក្នុង​ការ​ជំរុញ​​ឲ្យ​​ក្រុម​ហ៊ុន​ចិន​ឈ្មោះ Union Development Group គោរព​ដល់​សិទ្ធិ​រស់​នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​នៅ​ខេត្ត​កោះកុង ក្នុង​ស្រុក​បុទុមសាគរ និង​​គិរីសាគរ ដែល​កំពុង​រង​ទុក្ខ​វេទនា ដោយ​ការ​បណ្ដេញ​ចេញ​ពី​លំនៅ​ដ្ឋាន​ទាំង​បង្ខំ និង​មិន​ទទួលបាន​សំណង​សមរម្យ​​ក្រោម​​ការ​អភវិឌ្ឍ​របស់​ក្រុម​ហ៊ុន​នោះ?

លោកស៊ិន ឈុនយេវ មាន​ប្រសាសន៍​ឆ្លើយ​តប​ថា គោល​នយោបាយ​ទី​៥​នោះ​ក៏​អនុវត្ត​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ចិន​ផង​ដែរ ។ លោក​ថា លោក​មិន​បាន​ដឹង​ពី​សភាព​ការណ៍​ជាក់​ស្ដែង​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍ​​របស់​ក្រុម​ហ៊ុន​ចិន Union Development Group នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​លោក​នឹង​នាំ​យក​ព័ត៌មាន​នេះ​ ទៅ​ជម្រាប​ជូន​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​ចិន ។

ចម្លើយ​ប៉ុន​នេះ​របស់​លោក​ស៊ិន ឈុនយេវ ខ្ញុំ​គិត​ថា យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ក៏​រដ្ឋាភិបាល​ចិន​​បាន​ដឹង​ពី​ការ​​អភិវឌ្ឍ​ក្រៅ​ប្រទេស​របស់​ខ្លួន មាន​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ដែរ ហើយ​បើ​ដូច​ចំណុច​ទី​៥ ដែល​លោក​ស៊ិន ឈុនយេវ​មាន​​ប្រសាសន៍​មែន ខ្ញុំ​ជឿ​ថា រដ្ឋាភិបាល​ចិន​នឹង​ជំរុញ​ឲ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​​UDG គោរព​​ផល​ប្រយោជន៍​​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​​ឡើង​វិញ ៕

អត្ថបទសាកល្បងដោយ ណុល ដារ៉ា

រឿងមនុស្សសាវ៉ា ជារឿងរបស់មនុស្ស!

កវីអ្នកនិពន្ធជំនាន់មុនបាន​ប្រៀបប្រដូចភូមរា មានកន្លង់ ឃ្មុំ មេអំបៅជាដើម ទៅនឹងបុរស​ចិត្ត​សាវ៉ា ពេលបានក្រេបផ្កាហើយ ហើរចោលទៅ ។

ថ្ងៃនេះ ក្រោយពីបានសង្កេតមេឃ្មុំ និងមេអំបៅក្រេបផ្កាហើយ ឃើញថា ការក្រេប​លម្អង​ផ្កា​ទាំងនោះ វាគ្រាន់តែជាការស្វែងរកអាហាររបស់សត្វលោកតែប៉ុណ្ណោះ ។ គោក្របី​ស៊ី​ស្មៅជា​អាហារ តើគេអាចប្រដូចនឹងរឿងស្នេហាបានទេ? មនុស្សសម្លាប់សត្វយកមកធ្វើជាអាហារ តើ​គេអាច​ធៀប​នឹងរឿងស្នេហាបានទេ? យ៉ាងណាមិញ ភូមរាទាំងឡាយក្រេបលម្អងផ្កា ក៏មិន​អាច​​ប្រៀបប្រដូចនឹងរឿងស្នេហាបានដូចគ្នា ។

ភូមរាទាំងឡាយបានរងគ្រោះជាយូរមកហើយ ដោយសារការប្រៀបធៀបទៅនឹង​មនុស្សចិត្ត​សាវ៉ា បានខ្លួនបានប្រាណហើយ បែរជាបោះបង់ដៃគូចោលឲ្យរស់រីងរៃ ។ តាមពិតរឿងមនុស្ស​ចិត្តសាវ៉ា វាជារឿងរបស់មនុស្សទេតើ!

អត្ថបទសាកល្បងដោយ៖ ណុល ដារ៉ា

ថាតាមគេ ទាំងមិនដឹងខ្លឹមសារពិត

ប្រហែល៥ឆ្នាំមុន ខ្ញុំបាន​ឃើញបដាមួយផ្ទាំងចងនៅច្រកចូលខាងលិចផ្សារថ្មី ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ ដែល​មាន​​ខ្លឹមសារ​ថា “គ្មាន​សេចក្ដី​សុខ​​ឯណា ប្រសើរជាង​​សេចក្ដី​ស្ងប់”។

ឃើញ​ខ្លឹមសារលើបដានោះ ខ្ញុំពេញចិត្តណាស់ ហើយខ្ញុំ​ចាំ​ជា​និច្ច ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​មិន​ទាន់​យល់​ច្បាស់​​ពី​ខ្លឹមសារ​​នៃ​ពាក្យ​មួយ​ឃ្លា​នោះ​ទេ​។ នៅ​ខែ​៥ ឆ្​នាំ២០១២​ ខ្ញុំ​មាន​ឱកាស​បាន​ចូល​រួម​វគ្គ​វិបស្សនា​កម្មដ្ឋាន​មួយ នៅ​ភ្នំ​ទ្រុង​មាន់​ទ្រុង​ទា​ខេត្ត​បាត់ដំបង ហើយ​តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក ខ្ញុំ​បដិបត្តិ​សមាធិ​មួយ​ម៉ោង​ព្រឹក និង​មួយ​ម៉ោង​ល្ងាច​​ជា​រៀង​រាល់​ថ្ងៃ។ ទើប​តែ​មួយ​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ទេ ដោយសារ​រវល់​ក្នុង​ការងារ ខ្ញុំ​បាន​ខក​ខាន​​បដិបត្តិ​សមាធិ ជួន​កាល​ពេល​ព្រឹក ជួន​កាល​ពេល​ល្ងាច ហើយ​ជួន​កាល​មួយ​ថ្ងៃ​ពេញ។ ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​បាន​ប្ដេជ្ញា​យ៉ាង​មុត​មាំ​ថា ក្នុង​មួយ​ជាតិ​នេះ ខ្ញុំ​ត្រូវ​តែ​បដិបត្តិ​សមាធិ​លុះ​អវសាន្ត។

តាមរយៈសមាធិ ខ្ញុំបានពិសោធឃើញដោយខ្លួនឯងនូវខ្លឹមសារ​នៃ​ឃ្លា​នោះ​ហើយ។ ប៉ុន្តែ​ទោះ​ជា​បាន​​ពិសោធ​​ឃើញខ្លឹមសារនៃឃ្លានោះក៏ដោយ ក៏ជីវិតដែលជាមេគ្រួសារ ជាសមាជិកសង្គម មិន​អាច​ឲ្​យខ្ញុំស្ថិតក្នុងសភាព​​ស្ងប់នោះបានទេ។ ចិត្តនៅតែគិត ដល់ជីវភាពគ្រួសារ និង​បញ្ហា​សង្គម​ជានិច្ច។

ថ្មីៗនេះ ខ្ញុំបានឃើញមានការសរសេរឃ្លានោះ នៅលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។ ខ្ញុំគិតថា អ្នក​ទាំង​នោះ​​អាច​ស្ថិត​ក្នុង​សភាពដូច​ខ្ញុំ​កាលពី​៥ឆ្នាំមុន ឬក៏​ក្នុង​សភាពដូច​ខ្ញុំ​ក្រោយ​បាន​ចូលរួម​វគ្គ​វិបស្សនា។ យ៉ាងណា ខ្ញុំគាំទ្រ​ការ​ផ្សព្វផ្សាយព្រះធម៌ ដើម្បីឲ្យមនុស្សចង់ដឹង និង​ចង់​ស្វែង​យល់​ដោយ​ខ្លួនឯង៕

ដោយ ៖ ណុល ដារ៉ា